Маўглi (на белорусском языке)

Киплинг Редьярд

Маўглi (на белорусском языке)

Джозэф Рэдзьярд Кiплiнг

Маўглi

З "Кнiгi Джунгляў"

Пераклаў С.Мiхальчук

БРАТЫ МАЎГЛI

Было сем гадзiн спякотнага вечара ў Сiянiйскiх гарах, калi Бацька Воўк прачнуўся пасля дзённага адпачынку, пачухаўся, пазяхнуў i выпрастаў адну за другой здранцвелыя лапы, праганяючы сон. Мацi Ваўчыха драмала, паклаўшы сваю вялiзную шэрую мысу на чацвярых ваўчанят, а тыя варочалiся i павiсквалi, i месяц асвятляў уваход у пячору, дзе жыла ўся сям'я.

- Уф! - сказаў Бацька Воўк. - Пара зноў на паляванне.

Ён ужо збiраўся спусцiцца скачкамi з гары, як раптам нiзенькi цень з калматым хвастом лёг на парог i занудзiў:

- Жадаю табе ўдачы, о Правадыр Ваўкоў! Удачы i моцных белых зубоў тваiм высакародным дзецям. Няхай яны нiколi не забываюць, што на свеце ёсць галодныя!

Гэта быў шакал, Падлiза Табакi, - а ваўкi Iндыi ставяцца з пагардай да Табакi за тое, што ён гойсае ўсюды, сее разлад, разносiць плёткi i не грэбуе анучамi i акраўкамi скуры, калi грабецца на вясковых сметнiках. I ўсё-такi ваўкi баяцца Табакi, бо ён часцей за ўсiх iншых звяроў у джунглях хварэе на шаленства i тады бегае па лесе i кусае ўсiх, хто толькi трапiцца яму насустрач. Нават тыгр уцякае i хаваецца, калi ашалее маленькi Табакi, бо нiчога горшага, чым шаленства, не можа здарыцца з дзiкiм зверам. У нас яно называецца вадабоязь, а звяры завуць яго "дзiванi" - шаленства - i ратуюцца ад яго ўцёкамi.

- Што ж, зайдзi i паглядзi сам, - суха сказаў Бацька Воўк. - Але ежы тут няма.

- Для ваўка няма, - сказаў Табакi, - але для такой нiкчэмнасцi, як я, i голая костка - сапраўдны баль. Нам, шакалам, няма чаго надта перабiраць.

Ён пракраўся ў глыбiню пячоры, знайшоў аленевую костку з рэшткамi мяса i, вельмi задаволены, сеў i пачаў з трэскам грызцi гэтую костку.

- Дзякуй за пачастунак, - сказаў ён i аблiзнуўся. - Якiя прыгожыя высакародныя дзецi! Якiя ў iх вялiкiя вочы! А яны ж яшчэ такiя маленькiя! Праўда, праўда, мне варта было б памятаць, што царскiя дзецi ад самых першых дзён ужо дарослыя.

А Табакi ж ведаў не горш за любога кожнага, што няма нiчога больш небяспечнага, як хвалiць дзяцей у вочы, i з прыемнасцю назiраў, як збянтэжылiся Мацi i Бацька Ваўкi.

Табакi сядзеў моўчкi, радуючыся таму, што наклiкаў на другiх бяду, потым злосна сказаў:

- Шэр-Хан, Вялiкi Тыгр, змянiў месца палявання. Ён будзе ўвесь гэты месяц паляваць тут, у гарах. Гэтак ён сам сказаў.

Шэр-Хан быў тыгр, якi жыў за дваццаць мiляў ад пячоры, каля ракi Вайнгангi.

- Не мае права! - сярдзiта пачаў Бацька Воўк. - Паводле Закону Джунгляў, ён не можа мяняць месца палявання, нiкога не папярэдзiўшы. Ён распудзiць усю дзiчыну на дзесяць мiляў навокал, а мне... мне цяпер трэба паляваць за дваiх.

- Мацi нездарма празвала яго Лангры (Кульгавы), - спакойна сказала Мацi Ваўчыха. - Ён ад самага нараджэння кульгае на адну нагу. Вось чаму ён палюе толькi на свойскую жывёлу. Жыхары паселiшчаў на берагах Вайнгангi злосныя на яго, а цяпер ён з'явiўся сюды, i ў нас пачнецца тое самае: людзi будуць ганяцца за iм па лесе, злавiць яго не здолеюць, а нам i нашым дзецям давядзецца ўцякаць куды вочы глядзяць, калi падпаляць траву. I праўда, нам ёсць за што дзякаваць Шэр-Хану!

- Цi не перадаць яму вашу падзяку? - спытаў Табакi.

- Вон адсюль! - агрызнуўся Бацька Воўк. - Вон! Iдзi паляваць са сваiм панам! Досыць ты набаламуцiў сёння.

- Я пайду, - спакойна адказаў Табакi. - Вы i самi хутка пачуеце голас Шэр-Хана ўнiзе, у зараснiку. Дарэмна я турбаваўся перадаваць вам гэтую навiну.

Бацька Воўк натапырыў вушы: унiзе, у далiне, што збягала да маленькай рэчкi, пачуўся сухi, злосны, адрывiсты, тужлiвы рык тыгра, якi нiчога не злавiў i анi не саромеўся таго, што ўсе джунглi пра гэта ведаюць.

- Дурань, - сказаў Бацька Воўк. - Пачынаць гэткiм шумам начную работу! Няўжо ён думае, што нашы аленi падобны на тлустых буйвалаў з Вайнгангi?

- Ш-ш! Ён палюе сёння не на буйвала i не на аленя, - сказала Мацi Ваўчыха. - Ён палюе на чалавека.

Рык перайшоў у глухое бурчанне, якое чулася нiбыта з усiх бакоў адразу. Гэта быў той рык, якi палохае дрывасекаў i цыганоў, што начуюць пад голым небам, а iншы раз прымушае iх бегчы проста ў лапы тыгру.

- На чалавека! - сказаў Бацька Воўк i выскалiў белыя зубы. - Хiба мала жукоў i жаб у сажалках, што яму спатрэбiлася есцi чалавечыну, ды яшчэ на нашай зямлi?

Закон Джунгляў, загады якога заўсёды на чым-небудзь грунтуюцца, дазваляе звярам паляваць на чалавека толькi тады, калi яны вучаць сваiх дзiцянят забiваць. Але i тады зверу няможна забiваць чалавека ў тых мясцiнах, дзе палюе яго зграя або племя. Услед за забойствам чалавека з'яўляюцца рана цi позна белыя людзi на сланах, са стрэльбамi i сотнi смуглых людзей з гонгамi, ракетамi i факеламi. I тады кепска даводзiцца ўсiм жыхарам джунгляў. А звяры кажуць, што чалавек - сама слабая i безабаронная з усiх жывых iстот i чапаць яго - ганьба для паляўнiчага. Яны гавораць таксама - i гэта праўда, - што людаеды з цягам часу паршывеюць i ў iх выпадаюць зубы.

Бурчанне ўзмацнiлася i закончылася грамавым "а-а-а!" тыгра, гатовага да скачка.

Потым пачулася выццё, не падобнае на тыгравае, - выццё Шэр-Хана.

- Ён прамахнуўся, - сказала Мацi Ваўчыха. - Чаму?

Бацька Воўк адбегся на некалькi крокаў ад пячоры i пачуў раззлаваны рык Шэр-Хана, якi варочаўся ў кустах.

- Гэты дурань апёк сабе лапы. I хапiла ж розуму скакаць у вогнiшча дрывасека! - чмыхнуў Бацька Воўк. - I Табакi з iм.

- Нехта падымаецца на гару, - сказала Мацi Ваўчыха, варухнуўшы адным вухам. - Падрыхтуйся.

Кусты ў гушчары злёгку зашамацелi, Бацька Воўк прысеў на заднiя лапы, гатовы скокнуць. I тут калi б вы назiралi за iм, дык убачылi б сама незвычайнае на свеце - як воўк спынiўся на сярэдзiне скачка. Ён кiнуўся ўперад, калi яшчэ не бачыў, на што кiдаецца, а потым крута спынiўся. Выйшла так, што ён падскочыў угору на чатыры цi пяць футаў i сеў на тое ж месца, дзе адарваўся ад зямлi.

- Чалавек! -агрызнуўся ён. - Чалавечае дзiцяня! Глядзi!

Проста перад iм, трымаючыся за адну з нiжэйшых галiнак, стаяла голенькае смуглае дзiця, якое, вiдаць, толькi што навучылася хадзiць, - мяккае, усё ў ямачках, маленечкi жывы камячок. Такое маленечкае дзiця яшчэ нi разу не заглядвала ў ваўчынае логава начною парой. Яно зiрнула ў вочы Бацьку Ваўку i засмяялася.

- Гэта i ёсць чалавечае дзiцяня? - спытала Мацi Ваўчыха. - Я iх нiколi не бачыла. Прынясi яго сюды.

Воўк, якi прывык насiць сваiх ваўчанят, можа, калi трэба, узяць у зубы яйка i не раздушыць яго; i хоць зубы Бацькi Ваўка сцiснулi спiнку дзiцяцi, на скуры малога не засталося нават драпiны, пасля таго як ён палажыў яго памiж ваўчанятамi.

- Якое маленькае! Зусiм голае, а якое смелае! - ласкава сказала Мацi Ваўчыха. (Дзiця працiскалася сярод ваўчанят блiжэй да цёплага бока.) - Вой! Яно смокча разам з астатнiмi! Дык вось яно якое, чалавечае дзiцяня! Ну калi ж гэта ваўчыца магла пахвалiцца, што сярод яе ваўчанят ёсць чалавечае дзiцяня!

- Я чуў, што гэта бывала i раней, але толькi не ў нашай Чарадзе i не за маю памяць, - сказаў Бацька Воўк. - Яно зусiм безвалосае, i я мог бы забiць яго адным плескачом. Зiрнi, яно глядзiць i не баiцца.

У пячоры пацямнела, святло месяца больш не прабiвалася ў яе: вялiзная квадратная галава i плечы Шэр-Хана загарадзiлi ўваход. Табакi павiскваў ззаду яго:

- Пане, пане, яно ўвайшло сюды!

- Шэр-Хан робiць нам вялiкi гонар, - сказаў Бацька Воўк, але вочы яго злосна блiснулi. - Што трэба Шэр-Хану?

- Маю здабычу! Чалавечае дзiцяня ўвайшло сюды, - сказаў Шэр-Хан. - Яго бацькi ўцяклi. Аддайце яго мне.

Шэр-Хан, як i гаварыў Бацька Воўк, скокнуў у вогнiшча дрывасека, апёк сабе лапы i цяпер ажно шалеў. Але Бацька Воўк добра ведаў, што ўваход у пячору занадта вузкi для тыгра. Нават там, дзе Шэр-Хан стаяў зараз, ён не мог варухнуць нi плячом, нi лапай. Яму было цесна, як чалавеку, якi надумаўся б распачаць бойку ў бочцы.

- Ваўкi - вольны народ, - сказаў Бацька Воўк. - Яны слухаюцца толькi Важака Чарады, а не нейкага паласатага людаеда. Чалавечае дзiцяня наша. Захочам, дык заб'ём яго i самi.

- "Захочам, захочам"! Што мне да таго? Клянуся буйвалам, якога я забiў, доўга мне яшчэ стаяць, уткнуўшыся носам у ваша сабачае логава, i чакаць таго, што мне належыць па праву? Гэта гавару я, Шэр-Хан!

Рык тыгра запоўнiў пячору грамавымi раскатамi. Мацi Ваўчыха скiнула з сябе ваўчанят, скокнула ўперад, i яе вочы, падобныя ў цемры на два зялёныя месячыкi, сустрэлiся з палаючымi вачамi Шэр-Хана.

- А адказваю я, Ракша (Дэман): чалавечае дзiцяня маё, Лангры, i застанецца ў мяне! Яго нiхто не заб'е. Яно будзе жыць i хадзiць на паляванне разам з Чарадой i бегаць разам з Чарадой! Сцеражыся, паляўнiчы на голых дзiцянят, рыбаед, забойца жаб, - прыйдзе час, яно паганяецца за табою! А цяпер выбiрайся вон, а то, клянуся аленем, якога я забiла (я не ем падлы), ты пойдзеш на той свет кульгавым на ўсе чатыры лапы, смаленая пачвара джунгляў! Вон адсюль!

Бацька Воўк здзiўлена глядзеў на яе. Ён паспеў забыцца пра той час, калi адваёўваў Мацi Ваўчыху ў адкрытым баi з пяццю ваўкамi, пра той час, калi яна бегала разам з Чарадой i нездарма мела мянушку "Дэман". Шэр-Хан не пабаяўся б Бацькi Ваўка, але з Мацi Ваўчыхай ён не асмельваўся схапiцца: ён вёдаў, што перавага на яе баку i што яна будзе бiцца не на жыццё, а на смерць. Парыкваючы, ён падаўся назад i, адчуўшы сябе на волi, зароў:

- На сваiм двары кожны сабака брэша! Паглядзiм, што скажа Чарада наконт прыёмыша з чалавечага племенi! Дзiцяня маё, i рана цi позна я яго з'ем, о вы, даўгахвостыя зладзеi!

Мацi Ваўчыха, цяжка дыхаючы, кiнулася на зямлю каля сваiх ваўчанят, а Бацька Воўк сказаў ёй сурова:

- На гэты раз Шэр-Хан кажа праўду: дзiцяня трэба паказаць Чарадзе. Ты ўсё-такi хочаш пакiнуць яго сабе, Мацi?

- Пакiнуць сабе? - цяжка паводзячы бакамi, сказала Ваўчыха. - Яно прыйшло да нас зусiм голае, уночы, адно, i ўсё ж яно не баялася! Зiрнi, яно ўжо адпiхнула адно з маiх ваўчанят! Гэты кульгавы мяснiк забiў бы яго i ўцёк на Вайнгангу, а людзi ў адплату разбурылi б наша логава. Пакiнуць яго? Так, я яго пакiну. Ляжы цiха, жабянятка! О Маўглi - бо Жабяняткам Маўглi я назаву цябе, прыйдзе час, калi ты пачнеш паляваць на Шэр-Хана, як ён паляваў на цябе.

- Але што скажа наша Чарада? - спытаў Бацька Воўк.

Закон Джунгляў гаворыць вельмi ясна, што кожны воўк, пасля таго як завядзе сям'ю, можа пакiнуць сваю Чараду. Але як толькi яго ваўчаняты падрастуць i стануць на ногi, ён павiнен прывесцi iх на Раду Чарады, якая збiраецца звычайна раз у месяц, у час поўнi, i паказаць усiм астатнiм ваўкам. Пасля гэтага ваўчаняты могуць бегаць, дзе iм захочацца, i пакуль яны не забiлi свайго першага аленя, няма апраўдання таму з дарослых ваўкоў, якi заб'е ваўчаня. Кара за гэта - смерць, калi толькi зловяць забойцу. Падумай з хвiлiну, i ты сам зразумееш, што так i павiнна быць.

Бацька Воўк пачакаў, пакуль яго ваўчаняты падраслi i пачалi бегаць, i ў адну з тых начэй, калi збiралася Чарада, павёў усiх ваўчанят, Маўглi i Мацi Ваўчыху на Скалу Рады. Гэта была вяршыня ўзгорка, усыпаная вялiкiмi валунамi, за якiмi магла схавацца цэлая сотня ваўкоў. Акела, вялiкi шэры воўк-адзiнец, абраны важаком усёй Чарады за сiлу i спрыт, ляжаў на скале, выцягнуўшыся на ўвесь рост. Пад скалой сядзела сорак з лiшнiм ваўкоў усiх узростаў i сама рознай масцi - ад сiвых, як барсукi, ветэранаў, што распраўлялiся адзiн на адзiн з буйвалам, да маладых чорных трацякоў, якiя ў думках лiчылi, што iм гэта таксама пад сiлу. Воўк-адзiнец ужо каля года быў iхнiм важаком. У юнацтве ён два разы трапляў у воўчую пастку, аднойчы людзi яго збiлi i кiнулi, бо парашылi, што ён здох, так што норавы i звычкi людзей былi яму знаёмыя. На Скале Рады амаль нiхто не размаўляў. Ваўчаняты кулялiся пасярэдзiне пляцоўкi, навокал сядзелi iхнiя бацькi i маткi. Час ад часу адзiн з дарослых ваўкоў нетаропка падымаўся, падыходзiў да якога-небудзь ваўчаняцi, пiльна глядзеў на яго i, бясшумна ступаючы, вяртаўся на сваё месца. Iншы раз мацi выпiхвала сваё ваўчаня на святло месяца, баючыся, што яго не заўважаць. Акела заклiкаў са свае скалы:

- Закон вам вядомы, закон вам вядомы! Глядзiце ж, о ваўкi!

I клапатлiвыя мацi падхоплiвалi:

- Глядзiце ж, глядзiце як след, о ваўкi!

Нарэшце - i Мацi Ваўчыха ўся натапырылася, калi падышла iх чарга, - Бацька Воўк выпiхнуў на сярэдзiну круга Жабянятка Маўглi. Маўглi сеў на зямлю, засмяяўся i пачаў забаўляцца каменьчыкамi, што паблiсквалi ў святле месяца.

Акела нi разу не ўзняў галавы, якую ён паклаў на пярэднiя лапы, толькi час ад часу ўсё гэтак жа паўтараў:

- Глядзiце, о ваўкi!

Глухi рык данёсся з-за скалы - голас Шэр-Хана:

- Дзiцяня маё! Аддайце яго мне! Навошта Вольнаму Народу чалавечае дзiцяня?

Але Акела нават i вухам не варухнуў. Ён сказаў толькi:

- Глядзiце, о ваўкi! Навошта Вольнаму Народу слухаць чужакоў? Глядзiце як след!

Ваўкi глуха загырчалi хорам, i адзiн з маладых чатырохгадовых ваўкоў у адказ Акелу паўтарыў пытанне Шэр-Хана:

- Навошта Вольнаму Народу чалавечае дзiцяня?

А Закон Джунгляў гаворыць, што калi пачынаецца спрэчка аб тым, цi можна прыняць дзiцяня ў Чараду, на яго карысць павiнны выказацца сама менш два ваўкi з Чарады, але не бацька i не мацi.

- Хто за гэтае дзiцяня? - спытаў Акела. - Хто з Вольнага Народа хоча гаварыць?

Адказу не было, i Мацi Ваўчыха падрыхтавалася да бою, якi, як яна ведала, будзе для яе апошнi, калi справа дойдзе да бойкi.

Тут падняўся на заднiя лапы i забурчаў адзiны звер iншай пароды, якога дапускаюць на Раду Чарады, - Балу, лянiвы буры мядзведзь, якi вучыць ваўчанят Закону Джунгляў, стары Балу, якi можа блукаць, дзе ён хоча, бо ён есць толькi арэхi, мёд i карэнне.

- Чалавечае дзiцяня? Ну што ж, - сказаў ён, - я за дзiцяня. Яно нiкому не зробiць шкоды. Я не майстар гаварыць, але кажу праўду. Няхай сабе яно бегае з Чарадой. Давайце прымем дзiцяня разам з iншымi. Я сам буду вучыць яго.

- Нам трэба яшчэ хто-небудзь, - сказаў Акела. - Балу сказаў сваё слова, а ён жа настаўнiк нашых ваўчанят. Хто яшчэ будзе гаварыць, апрача Балу?

Чорны цень лёг пасярод круга. Гэта была Багiра, чорная пантэра, чорная ўся спрэс, як чарнiла, але з меткамi, якiя, як ва ўсiх пантэр, вiдаць на святле, быццам лёгкi ўзор на муары. Усе ў джунглях ведалi Багiру, i нiхто не захацеў бы станавiцца ёй упоперак дарогi, бо яна была хiтрая, як Табакi, адважная, як дзiкi буйвал, i бясстрашная, як паранены слон. Затое голас у яе быў салодкi, як дзiкi мёд, што капае з дрэва, а шкурка мякчэйшая за пух.

- О Акела, i ты, Вольны Народ, - пракурняўкала яна, - на вашым сходзе ў мяне няма нiякiх правоў; але Закон Джунгляў гаворыць, што, калi пачынаецца спрэчка за новае дзiцяня, жыццё гэтага дзiцяняцi можна выкупiць. I ў Законе не гаворыцца, каму можна, а каму нельга плацiць гэты выкуп. Цi праўда гэта?

- Так! Так! - закрычалi маладыя ваўкi. Яны заўсёды былi галодныя. Слухайце Багiру! За дзiцяня можна ўзяць выкуп. Такi Закон.

- Я ведаю, што не маю права гаварыць тут, i прашу ў вас дазволу.

- Дык гавары ж! - закрычала дваццаць галасоў адразу.

- Сорамна забiваць безвалосае дзiцяня. Апрача таго, яно будзе цудоўнай забаўкай для вас, як падрасце. Балу закiнуў за яго слоўца. А я да слова Балу дадам буйвала, тлустага, толькi што забiтага ўсяго за паўмiлi адсюль, калi вы прымеце чалавечае дзiцяня ў Чараду, як належыць паводле Закону. Хiба гэта так цяжка?

Тут узняўся шум, i дзесяткi галасоў закрычалi разам:

- Што за бяда? Яно памрэ ў час зiмовых дажджоў. Яго спапялiць сонца. Што можа зрабiць нам голае жабяня? Няхай бегае з Чарадой. А дзе буйвал, Багiра? Давайце прымем дзiцяня!

Маўглi па-ранейшаму забаўляўся каменьчыкамi i не бачыў, як ваўкi адзiн за другiм падыходзiлi i аглядалi яго. Нарэшце ўсе яны пайшлi з узгорка па забiтага буйвала, i засталiся толькi Акела, Багiра, Балу i сям'я Жабяняцi Маўглi. Шэр-Хан усё яшчэ роў у цемры - ён вельмi раззлаваўся, што Маўглi не аддалi яму.

- Так, так, равi мацней! - сказала Багiра сабе ў вусы. - Прыйдзе час, калi гэтае галышаня прымусiць цябе раўцi iншым голасам, або я зусiм не разбiраюся ў людзях.

- Добра мы зрабiлi! - сказаў Акела. - Людзi i iх дзiцяняты вельмi разумныя. Калi-небудзь Маўглi стане нам памочнiкам.

- Ага, памочнiкам у цяжкую часiну, бо нiхто не можа быць важаком Чарады вечна, - сказала Багiра.

Акела нiчога не адказаў. Ён думаў пра той час, якi надыходзiць для кожнага важака Чарады, калi сiла паступова пакiдае яго. Ваўкi забiваюць важака, калi ён зусiм аслабее, а на яго месца становiцца новы важак, каб з цягам часу таксама быць забiтым.

- Вазьмi дзiцяня, - сказаў ён Бацьку Ваўку, - i выхоўвай яго, як належыць выхоўваць сыноў Вольнага Народа.

Так Жабянятка Маўглi быў прыняты ў Сiянiйскую Чараду - за буйвала i добрае слова Балу.

Цяпер вам давядзецца прапусцiць ажно дзесяць цi адзiнаццаць гадоў i хiба толькi здагадвацца пра тое, якiм незвычайным жыццём жыў Маўглi сярод ваўкоў, бо калi пра яго напiсаць падрабязна, выйшла б многа-многа кнiг. Ён рос разам з ваўчанятамi, хоць яны, вядома, сталi дарослымi ваўкамi куды раней, чым ён выйшаў з малалецтва, i Бацька Воўк вучыў яго свайму рамяству i тлумачыў усё, што адбываецца ў джунглях. I таму кожны шолах у траве, кожны павеў цёплага начнога ветрыку, кожны крык савы над галавой, кожны рух кажана, што на ляту зачапiўся кiпцюрыкамi за галiнку дрэва, кожны ўсплёск маленькай рыбкi ў сажалцы вельмi шмат значылi для Маўглi. Калi ён нiчому не вучыўся, ён драмаў, седзячы на сонцы, еў i зноў засынаў. Калi яму бывала горача i хацелася асвяжыцца, ён плаваў у лясных азёрах; а калi яму хацелася мёду цi арэхаў (ад Балу ён даведаўся, што мёд i арэхi гэткiя ж смачныя, як i сырое мяса), ён лез па iх на дрэва - Багiра паказала яму, як гэта робiцца. Багiра расцягвалася на суку i клiкала:

- Iдзi сюды, Маленькi Брат!

Спачатку Маўглi чапляўся за сукi, як звярок-лянiвец, а потым навучыўся скакаць з галiны на галiну амаль гэтак жа смела, як шэрая малпа. На Скале Рады, калi збiралася Чарада, у яго таксама было сваё месца. Там ён прыкмецiў, што нiводзiн воўк не можа вытрымаць яго пiльны позiрк i апускае вочы перад iм, i тады, дзеля пацехi, ён пачаў пiльна глядзець на ваўкоў. Здаралася, ён выцягваў сваiм сябрам стрэмкi з лап - ваўкi вельмi пакутуюць ад калючак i дзядоўнiку, што ўпiваюцца ў iх шкуру. Начамi ён спускаўся з узгоркаў на апрацаваныя палеткi i з цiкаўнасцю сачыў за людзьмi ў хацiнах, але не адчуваў да iх даверу. Багiра паказала яму квадратную скрынку са спускнымi дзверцамi, так хiтра схаваную ў гушчары, што Маўглi сам ледзь не трапiў у яе, i сказала, што гэта пастка. Больш за ўсё ён любiў хадзiць з Багiрай у цёмную, гарачую глыбiню лесу, засынаць там на ўвесь дзень, а ўночы глядзець, як палюе Багiра. Яна забiвала направа i налева, калi была галодная. Гэтак жа рабiў i Маўглi. Але калi хлопчык падрос i пачаў усё разумець, Багiра сказала яму, каб ён нiколi не чапаў свойскую жывёлу, бо за яго заплацiлi выкуп Чарадзе, забiўшы буйвала.

- Усе джунглi твае, - гаварыла Багiра. - Ты можаш паляваць на любую дзiчыну, якая табе пад сiлу, але за таго буйвала, якi выкупiў цябе, ты не павiнен чапаць нiякай свойскай жывёлы, нi маладой, нi старой. Такi Закон Джунгляў.

I Маўглi слухаўся безагаворачна.

Ён рос i рос - дужым, якiм i павiнен расцi хлопчык, якi мiмаходам вучыцца ўсяму, што трэба ведаць, нават не думаючы, што вучыцца, i клапоцiцца толькi пра тое, каб здабыць сабе ежу.

Мацi Ваўчыха аднойчы сказала яму, што Шэр-Хану нельга давяраць i што калi-небудзь яму давядзецца забiць Шэр-Хана. Ваўчаня нi на хвiлiну не забылася б пра гэтую параду, а Маўглi забыўся, бо быў усяго толькi хлопчык, хоць i назваў бы сябе ваўком, калi б умеў гаварыць на чалавечай мове.