Бақытты болуды үйреніңіз! 3 Бөлім

Тек біздің қателіктеріміз бен сәтсіздіктеріміз ғана тағдырымызға бөгет жасайды және ешқандай жазмыш тағдыр жоқ, бізді қинауға немесе зиян келтіруге тырысатын. «Ұлы Ақиқат» бір нәрсені іздейді: біздің өмірімізде әлі де қалыптаспаған абсолютті игілікке (кіші жұмаққа) қосу. Бірақ мөрі басылған «Қасиетті Кітап» айтпақшы үлкен жұмақ (абсолютті тыныштық, тазалық, игілік, ізгілік мекені) бірінші өмірде орнамайды, дегенмен бұл оған ұмтылмау керек дегенді білдірмейді. Сондықтан Жаратушы бізді бірінші өмірде тозақтан (абсолютті тазарту және емдеу мекені) құтқарудың әр түрлі әдіс-тәсілдерін пайдаланады: аштық, соғыс, ауру, т. б. Тозақ деген сөзді ауыр сынақ деп қарастырыңыз. Жалпы барлық адам кіші немесе үлкен тозақтан өтпей үлкен жұмаққа оп-оңай еш қиындықсыз кіре салмайды, ол адам не дүниенің кіші тозағынан өтіп барып не ақыреттің үлкен тозағынан өтіп барып үлкен жұмаққа кіреді. Бұл дүниеде адамдар бақыт деп санап жүрген абстрактілі ұғымы – бұл кіші жұмақ, Киелі кітапта кіші жұмақ, яғни дүние жұмағы, үлкен жұмаққа еш татымайтындығы жайлы айтылады, дегенмен бірінші өмірдегі жалған бақыт пен екі өмірдегі мәңгілік шын бақытты айыра білу керек. Шын бақыт тек қана ақиқатқа негізделген. Ақиқат дегеніміз ерік-жігерге пайдалы білім мен дәлелді ғылым, санаға рухани сәуле және жүрекке иманның нұры.

Кез-келген жағдайда біз жақсылықтың элементтерін сақтаймыз, егер сіз жағдайыңыздың ақиқатын қабылдасаңыз, онда жазмыш тағдыр кенеттен артта қалып, екі өмірде де бәрі жақсы болатынын білесіз. Неліктен? Себебі біз өз жолымызды әрқашан дұрыс шешімге апаратын «Жалпыға Ортақ Ақыл» жолына қостық. Бізге қажет нәрсенің бәрі біздің бойымызда бар, бізге тек керегі – ақиқат нұсқаулығына ашық болу, жауап беру және қабылдауға дайын болу.

Сырттай әдемі дүние

Сізге әдемі қаптама (әр заттың сыртқы формасы) ұнайды ма? Біздің көпшілігімізге ұнайды. Мен сапар барысында, үлкен дүкенге барған кезде, әдемі қаптама туралы қызықты ой алдым. Мен өзіме керек тауарларды қарап жүргенмін, ал көрші сөреде бір ханым арнайы модный сабын іздеп жүр екен. Бұл мен әдеттегі пайдалану үшін сатып алатын сабын емес еді. Сабын мөлдір қағазға оралған, картон қорапқа салынған, жай емес жылтыр және тығыз бекітілген мөлдір қағазға оралған. Бұл кішкентай сабын қораптары үлкен картонға салынып, әдемі боялған мөлдір пленкамен жабылған. Мұның бәрін жасанды фиалка букетімен кішкентай қағаз лентасы ұстап тұрды. Үш дана сабынға арналған әсерлі пакет, сонда маған ой келді, оның мақсаты сіздің сыртыңызды таза ету ғана ғой. Содан кейін мен сатушының сатып алушыға сыпайы күлімсіреп, оған сұрақ қойғанын естіген кезде, бұл мені қатты сілкіндірді, мен қатты толқуды бастан өткердім. Ол: «Сатып алған заттарыңызды (бар-жоғы модный үш сабын) сыйлық сияқты әдемі қағазға орап берейін бе?» деді. Мен естігеніме сене алмадым. Шынымды айтайын, басында оны одан әрі қалай әдемілеуге болады деп сенбедім, басым жетпеді, бірақ сосын көзім жетті, ол дүкеннен не сатып алсаңыз да олар оны әдемі қаптамаға орап ауыздан су ағатын шедевр жасап береді екен.

Біздің өмірде де мұндай жағдайлар көп емес пе? Мысалы сабын, толығымен нормальный, пайдалы сабын, бірақ бірнеше рет әдемі оралған, сондықтан біз оның бастапқы мақсаты туралы түсініктен айырыла бастаймыз. Бұл қаптаманың бастапқы мақсаты – адамды жуынуға, киімді жууға болатын сабынмен қамтамасыз ету. Алайда, сабын бірнеше рет оралып, одан кейін тағы қайта оралып, нәтижесінде оның негізгі функциясы туралы түсінік жоғалып кетті. Біз өзіміздің тазалығымыздан гөрі қаптама, упаковкамен айналысатын сияқтымыз. Біз сабын іздегеннен гөрі әдемілік іздейтін сияқтымыз, бірақ бұның барлығы жалған, алдамшы сыртқы форма ғана, былайша айтқанда жарнама! Қазіргі кезде біздің дүние де жарнамаға айналып кетті, сыртқы форма, әдемі упаковка, мән-мағынасы жоқ, ең жаман салдары – көбісінің соңы азғырумен және алданумен аяқталады. Қазір (онлайн) интернет те толған жарнама, әлеуметтік желілер толған жарнама, (оффлайн) көшеге шықсаң жарнама жоқ жер таппайсың, тіпті үйлердің есігіне келіп қағазын қыстырып кетеді.

Біздің өмірде біз көбінесе тек сыртқы формамен, қаптамамен (упаковка), жарнамаға алданумен айналысамыз, дәл әдемі сыйлықтар сияқты бірнеше қабатқа оралған, соның салдарынан біз негізгі дүниенің рухани ішкі формасын, мән-мазмұнын, көзімізге ие болуды ұмытып бара жатырмыз.

Мен өмірдің мәні жайлы айтқым келеді. Біз өте жиі жұмыспен, дүние-мүлікпен, отбасымен, қаржы қуумен айналысамыз, тіпті бас көтере алмаймыз, шамадан тыс бұндай әрекеттерден біз шынайы өмірдің мәнінен айырыла бастаймыз. Күнделікті күйбең тірліктің астында, біз өмірдің шынайы көрінісін жоғалта бастаймыз. Сіз – өмірдің шынайы көрінісі болып табыласыз, сыртқы факторлар емес. Бұл сіздің «Әмбебап Ақылдың», Құдай күшінің шынайы көрінісі екеніңізді білдіреді. Қызылды-жасылды, жалт-жұлт, жарқ-жұрқ еткен дүниеге, өзіңізді орап тастауға, одан кейін тағы қайта орап тастауға жол бермеңіз, осылай сіз өмірдің мәнін жоғалтасыз және өзіңіз де осы негізгі «Өмірдің Мәні» атты концепцияны ұмытпаңыз. Осы негізгі тұжырымдаманы елемеуге жол бермеңіз. Сіз өзіңізді «Әмбебап Ақылдың» шынайы көрінісі екеніңізді түсінген кезде, сіз өзіңіз жазғыңыз келетін тағдыр бойынша өмір сүре бастайсыз және бұл өмір сіздің барлық қиялдарыңыздан асып түседі.

Есіңізде болсын: сіз тірісіз, дүние өлі, себебі ол түбінде күлге айналады, ал сіз мәңгілік өмір сүру үшін жаралғансыз.

Өткенді босату

Мен бір аңыз әңгіме жайлы айтып берейін, себебі оның шын болған, болмағанын ешкім білмейді. Бір кездері екі еркек, әйгілі немесе, дәлірек айтқанда, танымал кейіпкерлер болған. Бұл екеуі жақында жерленгендердің денелерін қазып, медициналық мектептерге сату арқылы жақсы ақша табуға болатындығын анықтап және де солай жасаған екен. Бұл көптеген жылдар бұрын болған делінген. Әрине, қорқынышты нәрсе, бірақ өзіңізден сұрап көріңізші: сіз кейде қабірлерден мәйіттерді ұрламайсыз ба? Мен сізді қорқытқым келмейді, мен сізді құрметтеймін, бірақ көпшілігіміз осындай әрекетті өзіміз білместен жасаймыз.

Егер де сізге, өткен, ескірген, қайғы-қасірет немесе күнә-қателіктер ойыңызға келгенде, сіз оларды қайта-қайта еске түсіре бергенде немесе одан да жаманы – олар туралы басқаларға айтқанда, сіз жай ғана ескі, өткен, өлген қабірді қазып жатырсыз.

Сіз өткен шақтан не күтетіндігіңізді жақсы білесіз, солай емес пе? Сіз сол арқылы өзімді түзеймін деп ойлайсыз, себебі әрдайым сіздің бейсанаңыз өткен шақты сізге еске түсіру арқылы сізді басқарғысы келеді.

Қазіргі уақытта, қазіргі сәтте өмір сүріңіз, тек қазіргі проблемаларға ғана назар аударыңыз, болашаққа жоспар құрыңыз және өткенді жалғыз тастап кетіңіз, ол сіздің балаңыз емес, бірақ сіз сонда да оны қимайсыз, қайтып орала бересіз. Жай қалдырыңыз. Өткен шаққа салқынқанды болыңыз.

Ұлы философтың: «өлгендерді өлгендер жерлесін», – деп айтқаны бар еді, мен оны бірден түсінбедім, біраз ойланғаннан кейін «өткен шақ» туралы айтып тұрғанын түсіндім. Өткенді ойлау және өткенмен өмір сүру өлімді білдіреді. Сіз өткен, кеткен туралы ойлай берген сайын, сіз уақыттың шектеулі екеніне сеніп қаласыз және уақытқа алданып қаласыз. Сіз осылайша өзіңізді қартайтасыз және әлсіретесіз, сіз өзіңіздің өліміңізді жақындатасыз.

Алла: «Егер де сенен (Мұхаммед а. с.) құлдарым Мен туралы сұраса, Мен оларға жақынмын.» деді, ал Құдай бізден жақсырақ біледі. Сондықтан өткенді босату үшін кімнен көмек сұрау керек екенін сіз жақсы білесіз деп ойлаймын.

Өзіңізге осы минутқа дейін болған оқиға туралы жаман естеліктерге оралмау ниетін ереже ретінде алыңыз және осы ережені ұстаныңыз. Зиратта ұрлықпен айналысу үшін өмірге тым қымбат баға төлеу керек болатынын естен шығармаңыз. Өткен өтті, кетті, ол жоқ: оны босатыңыз. Міне, біздің барлық қайғы-қасіреттерімізді, көңілсіз болуымызды және сәтсіздіктерімізді шешудің керемет құпиясы: олардан (өткен шақ) арылыңыз. Оларды санаңыздан алып тастаңыз, бақытты өмірге бос аймақты қалдырып, өткеннің қоқыстарын тазалаңыз және олардың қазіргі уақытта сізбен екендігі туралы ойдан бас тартыңыз. Көрдіңіз бе, олар өмір сүре алатын жалғыз орын – бұл сіздің санаңыз.

Қазіргі уақыт, қазіргі сәт қызықты және таңғажайып нәрселерге толы, бұл әрбір адам үшін уақытты дұрыс пайдалануға берілген керемет мүмкіндік. Адам, өзінің рухани күшін және бар өмірін қазіргі уақытта, қазіргі сәтте өлі нәрсеге жұмсау ақымақтық. Өткенді қалдырыңыз. Оны босатыңыз. Өзіңізді еркіндікке шығараңыз. Ескі күнә-қателіктердің, сәтсіздіктердің және соған ұқсас оқиғаларды қайтадан еске түсіріп, қабірлерді тонауға бармаңыз. Жаңа күн бар, яғни болашақ бар. Оның жақсы болатынына қуанып, бақытты болуды үйреніңіз. Өткенді өткенде қалдырыңыз.

Сіз бүгін мен қазір үшін жаралдыңыз, одан басқа уақыт сізде жоқ, сіз «бүгіндер» мен «қазірлердің» тізбегінде өмір сүріп жатсыз, өткен кеш, болашақ жабық.

Бүгінгі күн ең бақытты күн, ең сәтті күн, сіздің өміріңіздегі ең табысты күн. Егер сіз өткеннен босатылған болсаңыз, онда сіз ақиқатқа бір табан жақындағыныңызды біліңіз!

Сананың ең тиімді қаруы

Сіз өзіңіздің газоныңызды тырнақ алатын қайшымен кесуге немесе консерві банкаларын бәкімен ашуға тырысасыз ба? Әрине, жоқ. Сіз таба алатын немесе сатып алуға болатын ең тиімді құралдардың көмегімен ғана үй жұмыстарымен нәтежиелі айналыса аласыз.

Бірақ бұның бәрі өмірде қалай жүзеге асырылады? Сіз өз өміріңізде қандай құралдарды қолданасыз? Байқайсыздар ма, біздің әрбір ой, әрбір сөз және әрбір әрекет біздің физикалық жағдайымызға (денсаулығымызға) әсер етеді, қоршаған ортаны және адамдарды таңдауға әсер етеді, біздің кіммен сөйлесіп, кіммен қарым-қатынас орнатып жүргенімізге әсер етеді. Егер осының нәтижесінде біз бақытсыздық, сәтсіздік, ауру, кедейлік (т.б.) деп аталатын нәрселерге өзімізді алып келсек, онда біз ақылмен дұрыс таңдау жасап, шешім қабылдамағанымыздың салдарынан. Еріксіз болса да, бұл сіздің өз санаңызды қалай қолданатыныңыздың дәлелі.

Біздің әрқайсымызда жасампаздықтың орасан зор тетігі (механизм) бар. Сіз оны ой мен қиялдың сарайы деп атасаңыз да болады. Онда біз қалағанымызды жасау үшін қолданатын материалдар бар. Біз өз ойларымызды дұрыс жолда қалыптастыруда қолданатын қарулардың ең тиімдісі – бұл қиялдың күші немесе біз оны әдетте жай қиялдау деп атаймыз. Бұл қиялдың күші, Құдай берген барлық қабілеттер жиынтығы, ең бастысы біздің басқаруымызда және бақылауымызда. Кейде біздің бейнелерімізді жасаушы, біздің қиялымыз бізбен қатал әзілдер ойнайтын сияқты көрінуі мүмкін, өйткені ол біздің сөздеріміз бен істерімізді байқап, өз қалауымызбен байланыстыра алмайды, сол себепті адам арман-мақсаттарын тастайды, себебі біздің көпшілігіміздің сөзіміз ісімізге сай келмейді немесе сөздеріміз істерімізден озып кетеді.

Бірақ ереже солай, тұлғалық жетілдіру мен бизнестегі сәттілік әрқашан біздің қиялымыздағы имиджіміздің суретімен байланысты. Күйзеліс, ауру және кедейлік (т.б.) – бұл біздің сана механизмімізде бір нәрсе бұзылғанының белгілері. Біз кедейлік немесе ауру бейнелерін сыртқы факторлар әсерінен қалыптастырамыз, бұл кедейлік пен ауру туралы ойлар қиялдың күшіне айналып, оларды бейсана нақты өмірге енгізгенге дейін ақылымызда ұстап тұрады және біз ол ойлар мен бейнелерден арыла алмай жүреміз. Бір сөзбен айтқанда, қалай адам өзін кедей немесе ауру қылатынының психологиялық дәлелі.

Кез-келген жаман оймен күресудің ең жақсы уақыты – бұл сіздің ойыңызда оның пайда болған сәті. Бұл кезде қарсыластың (жаман ой, бейне) ең әлсіз болатын уақыты. Бірақ ол пайда болғаннан кейін онымен күресуден гөрі, оның бейсанаға енуіне жол бермеу керек. (Бұны қалай жасау керек туралы толығырақ сіз бірінші және екінші кітаптардан оқи аласыз). Ойлардың қырағы күзетшісі болыңыз, қиялдың сарайына тек шығармашылық пайдалы сипаттағы ойларды жіберу керек.

Өз ойларыңызды жазу арқылы «БАҚЫЛАУ жаттығуы» өте маңызды, сіз сол арқылы ақылыңызды қорғауды, басқаруды үйренесіз. Әрбір ойдың біздің мінезімізге және істерімізге қатысы бар, сондықтан олардың әрқайсысын жазу арқылы сіз өзіңізді өзіңіз тани бастайсыз, есіңізде болсын: әрбір ой, ол ішкі сөз, сол себепті ойды сөзге айналдырып жазу қиын емес және ең бастысы қандай жаман ой, сөз болмасын өзіңізден шошымаңыз, себебі сіз одан жоғары көтерілуіңіз керек.

Тағдырды өзгертудің жалғыз жолы – әдеттегі ой тәртібін өзгерту. Сіз не туралы жиі ойлайсыз? Біз ойланған уақытта, үлкен жауапкершілікті өз мойнымызға аламыз. Біздің ойларымыз бен сөздеріміз біз өмір сүретін әлемге шығармашылық немесе деструктивті түрде әсер ете алатындығын үнемі есте ұстауымыз керек. Сіз үнемі: «Мен бұдан әрі шыдай алмаймын, Мен ауырып тұрмын, Маған ақша жетпейді, Мен қатты шаршадым» деп қайталайсыз ба? Демек, сіз осылайша өзіңіздің күшіңізден, денсаулығыңыз бен өркендеуіңізден бас тартасыз. Сізге тиесілі болып тұрған бақыттан сананың шалалығының кесірінен бас тартпаңыз.

Қызғану, ашулану, тарылу, екіжүзді болу, тәкаппарлану (т.б.) және мұң мен қайғы, қорқыныш басқан ойлар мен эмоциялар сіздің тәніңізге бұзылу мен ауру арқылы жауап беруге мәжбүр етеді.

Қиял құралдарын ақылмен қолданыңыз және өзіңізге: «Мен өмірдің әрбір қиындығына шыдай аламын, Мен ешқандай аурудан қорықпаймын, Менің ақшам әрқашан жеткілікті, Мен шаршамаймын және Менің шексіз күш-қуатым бар, Мен барлық адамдармен және өзіммен жақсы және дұрыс қарым-қатынастамын» деп айтыңыз. Сіз денсаулыққа, бақытқа және өркендеуге жол ашасыз. Егер сіз ашық және мейірімді адам болсаңыз, егер сіз жақын адамдарыңызға адал және қамқор болсаңыз, онда сіз көп ұзамай «Ізгілік Патшалығында» екеніңізді білесіз. Әрбір жасаған жақсылықты (өзіңізге, өзгеге) – өмір сізге жүз есе етіп қайтарып береді.

Мен бе әлде Біз бе?

Алфавит әріптерінің салмағы туралы ойландыңыз ба? Сіз әріптердің салмағы бар екенін білесіз бе? Мысалы, «мен» кіші әрпімен салыстырғанда, «Мен» бас әрпінің салмағы қандай? Бірінші жағдайда адам өзіне сенімсіз сөйлеп тұр, екінші жағдайда адам өзіне тым қатты сенімді сөйлеп тұр. Кейде салмақ айырмашылығы жер және аспанның айырмашылығы сияқты. Сізге мысалдар: танымал жұлдыздың «Мен» – і мен ешкім танымайтын, қарапайым, мусор теріп жүрген адамның «мен» – і бірдей емес. Сол сияқты бай мен кедейдің, сау адам мен ауру адамның т.б.

Сіз мұны байқадыңыз ба білмеймін, бірақ барлық еуропалық тілдердің ішінде тек ағылшын тілінде ғана, сөйлемнің ортасында «Мен» бас әріппен жазылады. Олар сөйлегенде «Мен» сөзіне көп салмақ салады. Кейде біз де осы сөзге өмірімізде шамадан тыс салмақ береміз, алайда бұл біздің дұрыс өмір сүруімізге кедергі келтіреді.

Біздің «Мен» салмағы көбінесе ақылды кеңейтудің орнына көкжиегімізді шектейді. Сіз менің не айтқым келіп тұрғанын түсінесіз деп ойлаймын.

Біреу мейрамханада отырып, алдымен шағымданып алады, сосын ашумен ескертіп, ұрсады: «Мен әбден шаршадым. Мен екі сағат бойы дүкен араладым. Бұл официант қайда құрып кетті? Әйтпесе Мен басқа жерге барып тамақтанамын». Менің ойым: официант екі сағаттан да астам уақыт бойы аяғымен жұмыс істеп жүр, бәлкім ашуланбай, ұрыспай, сәл түсіністік танытып, күте тұру керек шығар. Егер келушілер официанттан былай деп сұраса: «Сіз бір уақытта осынша көп столиктармен қалай жұмыс жасайсыз және тіпті осындай қолайсыз ауа-райында?»

Сіз біреудің «Мен» салмағы, біздікінен үлкен болған кезде, біз қалай қарсылық білдіре бастайтынымызды байқадыңыз ба?

Бір әйел күйеуіне «Мен» салмағы үшін ашуланып қалыпты: «Бүгін таңертең чё та иығым ауырып кетті». Күйеуі оған: «Менің қолым сенікінен де жаман ауырып тұр». Ешкім бір жері ауырған кезде, басқа біреудің одан да қатты бір жері ауырып тұрғанын ұнатпайды екен, себебі біздің «Мен» өте ауыр. Сіз біреуден мені біреу аяса екен деп күтіп тұрсаңыз, ол оны керісінше сізден күтіп тұрады.

Ұстаз уақытша еркіндікке шығуға шешім қабылдаған Інжілде эпизод бар. Оның «Мен» -і тиыштық пен жалғыздықты талап етсе де, адамдар бұған қарсы болған. Бес мыңға жуық адам жиналды, арттағылар оны көруге ұмтылды. Ол қаншалықты көңілі қалған болса керек! Ол бұл жерге бейбітшілік пен тыныштық үшін келдім деп айтуына болар еді. Бірақ ол олай айтқан жоқ. Ол өзінің жайлылығы мен жеке өмірі туралы ойламады. Ол: «Олардың бәрін отырғызыңдар» деді. Ол: «Енді Мен не, осы толпаның ортасында боламын ба?» деген жоқ, ол айтты: «Олардың бәрін отырғызыңдар» деді, сосын бәрін тамақтандырды.

Ұлы тұлғаға тән ерекшелік – берілгенге мойынсұну. Бірақ жағымпаздық туралы айтпаймын. Олардың арасында ондайлар бәлкім болса да. Мен басқа нәрсе туралы айтып отырмын. Сіз «Мен» салмағының «Біз» салмағына теңестірілгенін білуіңіз керек, және «Мен», «Біз» – ді басып кетпеуі керек. Өмір бойы алға ұмтыла отырып, «Мен» – ді бірінші орынға қоюға қанша уақыт жұмсайтыңызды білуге тырысыңыз. Осыдан кейін сіз көп достар тапқаныңызды байқайтын боласыз, өйткені сіз «Мен» мен «Біз» -дің салмағын теңестіре алдыңыз.

Жағымсыз эмоциялар мен күйзеліс

Сіз жиі мазасызданасыз ба? Уайымдайсыз ба? Қорқасыз ба? Үрейленесіз бе? Бұлардың барлығын бір сөзбен айтқанда күйзеліс дейді немесе жағымсыз эмоциялар дейді. Маған бір адам туралы әңгіме ұнайды, ол үнемі мазасыздықтан уайымдай беремін деп психиатрға жүгінген. Гипноздың көмегімен психиатр осы адамның жадынан оның барлық уайымдарын алып тастай алды және ол емделіп, өте бақытты болып үйіне қайтты. Келесі күні ол қайтадан дәрігерге келіп, қатты ренжіді. «Дәрігер, дәрігер, мен қатты қорқамын» деді ол. «Сізді не қорқытуы мүмкін?» деп тамсанды дәрігер. «Дәрігер, кеше мені не мазалағаны есімде жоқ, содан қорқамын» деп жауап берген екен. Мазасыздық пен уайым бәрібір жабысып қалған.

Менің ойымша, біздің көпшілігіміз осындаймыз. Біз осындай ессіз және қарбалас әлемде өмір сүріп жатырмыз. Бізде көптеген аурулар, жағымсыз эмоциялардан туады, кейбіреулерін мойындауға дайынбыз, ал кейбіреулерін тіпті өзімізден жасырғымыз келеді. Жағымсыз эмоциялар, күйзеліс мидың тонусын төмендетеді және аурулар мен өмірлік проблемаларға қарсы тұра білу қабілетін жояды. Олар адамды білдірмей өлтіреді. Бұл туралы қателеспеңіз: Жағымсыз эмоциялар, күйзеліс – бұл нағыз киллерлер. Онда біз неге олардан сақтанбаймыз? Олардан сақтанудың қарапайым жолы – оларға уақыт құртпау.

Сіз қарсылық білдіріп бұл туралы ештеңе істей алмайтыныңызды айтуыңыз мүмкін. Жағымсыз эмоциялар, күйзеліс әдетке айналды, ал ұзақ қалыптасқан әдетті бірнеше минутта жеңуге болмайды. Бұл дұрыс. Мен мұндай дәлелді, аргументтерді қабылдауға дайынмын. Бірақ егер жағымсыз эмоциялар мен күйзелісті тоқтатқыңыз келсе, онда сіз бір кездері бастауыңыз керек, солай емес пе? Егер сізге бастау керек болса, онда неге қазір емес? Егер сіздің күйзелісіңізді екі минутта жеңу мүмкін болмаса да, сіз бастауыңыз керек, ал қазіргі уақыт басқа уақыттан гөрі жақсырақ. Бұл күні ештеңеге алаңдамайтындығыңызға сенімді болуға тырысыңыз. Егер сіз белгілі бір болашақтағы оқиғаға алаңдасаңыз, қорықсаңыз түсінуге тырысыңыз, бұл не болуы мүмкін не болмауы мүмкін. Бұл өте қарапайым өмір, және сіздің алаңдауыңызға, қорқуыңызға ешқандай себеп жоқ. Сіз себептерді өзіңіз іздеп таптыңыз және соны жалғастыра беретін болсаңыз, бұл сіздің өміріңізге тек теріс әсер етеді және сіз ешқандай дұрыс шешім қабылдай алмайсыз. Егер сіз қорқынышты жеңгіңіз келсе, онда ойыңызды өзгертіңіз: мысалы сіз бір жағдайды күтесіз, бірақ сіз ойлағандай болмай шығады. Яғни, алаңдау мен қорқыныш деген не – ол бір жамандықты күту. Сол күту сезімін тудыратын себептерді санадан жою керек және ол себептерге бұдан былай жоламау керек. Мысалы сіз қорқынышты кино көріп, батыл боламын, осылайша қорқынышымды жеңемін деп ойламай-ақ қойыңыз. Қорқыныш сіздің рухани ресурстарыңызға соншалықты негативті әсер етеді, сіз осылайша өз өміріңізді бүлдіресіз. Бірақ егер сіз жағымсыз эмоциялар мен күйзелісті толықтай жоя алсаңыз, ең жаман жағдай орын алса да, сіз байқайсыз, сізде күш пен батылдық жеткілікті деңгейде пайда болады. Сіз кез-келген жағымсыз эмоциялармен бетпе-бет кездесе аласыз және проблеманы ішкі келіссөздермен шеше аласыз. Екі жақты ішкі диалог – біреуі жағымсыз эмоция, екіншісі сол эмоцияны жеңгісі келетін ниет, қалау, талпыныс.

Есіңізде болсын: қорқыныш, үрей мен алаңдаушылық болашаққа байланысты, ал уайым мен мазасыздық өткенге байланысты, ал осының барлығы қазіргі уақытта, қазіргі сәтте сіздің миыңызда орын алып жатады.

Сіздің өміріңіздегі барлық нәрсе дұрыс болмады деген ойлардан бас тартыңыз, егер сіз өткенге байланысты көп мазасыздық сезінетін болсаңыз, жүзуді үйренген қосымша құралдарсыз жүзе алатындығын түсінген кезде олардан бас тартқандай, уайымдаудан бас тартыңыз, өткеннің мазасыздығын жеңіп, уайымдауды тоқтатын уақыт келді. Егер сіз бір кездері жүзуді үйренген болсаңыз, онда сіз алдымен суға бата жаздағаныңызды ұмытпаңыз. Сіз көп күш салдыңыз, нәтиже бермеді, содан кейін кенеттен сіз өзіңізге таңғалып, ішіңізде жарық сәуле пайда болды, бірінші метрлерді жүзіп өттіңіз. Әсіресе балалар «Мен түсіндім!» – деп айқайлайды. «Мен жүзе аламын!». Бұл тек жүзуді үйрену ғана емес, мысалы велосипед, мотоцикл т.б. мыңдаған мысалдарды келтіруге болады. Бұл өмірде білесіз, бәрін үйрену керек, үйренбей ештеңе сізге бағынбайды. Сол себепті сізге психоэмоционалдық релаксация техникасын үйрену және дамыту қажет. «Мен түсіндім» дейсіз сіз – «Мен күйзеліссіз өмір теңізінде жүзе аламын». Сіз өзіңізді немесе өзгені уайымдап жүргенде, сіз өмір суына тұншығып батып бара жатасыз. Бірақ егер сіз уайымды жеңілдете алсаңыз, мазасызданусыз бір күн болса да өмір сүре алсаңыз, онда бұл сіздің жаттығуыңыздың бастауы болады. Сіз өмір теңізінде алаңсыз жүзуді үйренесіз және сіздің өміріңіздің әлдеқайда жақсарғанына көз жеткізесіз.

Жағымпаздық немесе шын мақтау

Сіз жағымпазданасыз ба? Біздің көпшілігіміз достарымызды мақтау сөздерімен марапаттағанды ұнатамыз, бірақ жағымпаздану мен шын мақтау арасында чёткий шекара бар. Басқа адамдар туралы шын жүректен жағымды сөздер айту – бұл біздің өмірімізді толығымен құлпыртатын жақсы әдет. Бірақ әдеттегідей, мысалы, ақша жағдайында, шындық және адалдықпен қатар, өтірік және арамдық та пайда болады және де біздің тақырыбымыздағы жағымпаздық – мақтаудың, комплимент айтудың өтірік, жалған түрі.

Жағымпазданудың көптеген дәрежелері бар, сондай-ақ жағымпаздыққа итермелейтін мотивтерде (себеп) көп. Кейде бұл өзін-өзі алдаудан басқа ештеңе емес, мысалы бір студент сияқты, мұғалімге бірнеше мақтау, комплимент айтып қажырлы еңбек пен адал оқуды алмастырады деп үміттенеді, бұл жерде мәселе ақша тығу немесе диплом сатып алу жайлы емес. Ең оңай және жеңіл жолы – жағымпаздану. Кейде біз жалғандық атты жағымпаздық атмосферасына тап боламыз, мұнда бәрі бір-бірін өтірік мақтаумен жарысады, шынайылық та, сын да жоқ, тек жағымпаздану. Мейірімділікке үміттеніп біреуге жағымпаздану, болашақта пайдасы тиеді немесе көмектеседі деп біреуге жағымпаздану – өте ауыр және лайықсыз жұмыс, шынайы, шын жүректен мақтауға, шын комплимент айтуға қарағанда әлдеқайда қиын жұмыс.

Көріп жүрсіздер ғой, мақтау естігісі келетіндер танылу үшін жұмыс істейді және жағымпаздарды күтіп отырады, ал жағымпаздар жұмыс істемейді, олар тек жағымпаздықпен айналысады, бірақ бұл жұмыстың ең қиыны… және арамы.

Негізінде, мақтану немесе мақтау сөз естігісі келу есірткіге өте ұқсас: біреулерден мақтау сөздерді күтуді бастайсыз, олардың көбісі өтірік мақтайтындар және жағымпаздар, сізге мақтану процессі кайф алып келеді, ақыры тоқтату қиынға соғатынын түсінесіз. Әрине шынайы, шын жүректен мақтайтындар, комплимент айтатындар бар, бірақ бұл сіздің миыңыз үшін жай ішкі, көңіл бостығының орнын толтыру ғана. Мақтанудың дозасын жоғарылату – жағымды әсердің азаюына алып келеді және бұндай өмірдің жалпы нәтижесі толығымен теріс болып шығады.

Жағымпаздануға оралсақ, олар өзінің еңбегімен емес, жағымпаздықпен өмір сүретін адамдар, олар қауіпті жағдайда. Мұндай адамдар түсінуі керек, әлі уақыт барында, соған жұмсалған уақыт пен күш-қуатты, лайықты, асыл мақсатқа жетуге бағыттау керек және адал жолды таңдау керек, сонда ондай адамдар қалағанына тезірек және қауіпсіз жеткізеді. Ең қауіпті жағымпаздық – біреудің басын айналдыру, шатастыру мақсатымен қолданылатын жағымпаздық.

Мақтану адамның батылдығын, шешім қабылдай алу қабілетін әлсіретеді, ол өзін абыройлы қыламын деп абыройсыз етеді. Ол мұны ақылға қонымды және өзіне лайықты жұмыс деп санайды. Ол мұны жасай берген сайын ләззат алады және соның салдарынан, ол өзін ақиқат принциптерін бұзуға мәжбүрлейді.

Бұл Забурда да айтылған, онда былай делінген: «Олардың тілдері мақтаншақ, жүректері екіжүзді». Мұндай мақтаншақтықпен, екіжүзділікпен біз конструктивті өмір сүру (шығармашылық өмір салтын қалыптастыру) мен дұрыс ойлауға қол жеткізе алмаймыз. Мақтаншақтарға ешқашан сенуге болмайды. Мақтаншақтықпен достық болмайды, себебі бұл өзін-өзі тым қатты жақсы көру, бұл адам үшін рухани қарым-қатынас проблемаларын туғызады.

Өзгелерге шынайы ризашылық білдіру тұңғиықта жатыр. Өмірде жүріп бара жатып тек жақсылық іздеңіз. Нағыз жақсылықтың не екенін ажырата біліңіз және мақтауға лайықты адамдарды ғана мадақтаңыз, бірақ жан тыныштығын, әлеуметтік жағдайды немесе қаржылық әл-ауқатты жағымпаздық арқылы сатып алуға тырыспаңыз. Бұл жалған ақша немесе атақ және уақыт өте келе ол сіздің өміріңізді өз қолына алады.

Көмектесуге әрдайым дайын болыңыз

Сіз «Титаниктің» қайғылы оқиғасын есте сақтағаныңызға сенімдімін, бірақ сіз «Калифорния» оқиғасының алғашқы оқиғамен тығыз байланысты екенін білесіз бе?

1912 жылы Ұлыбритания жағалауынан «Титаник» кемесі (лайнер) Атлант мұхиты арқылы круизге кетті. Титаник сол кезде салынған ең үлкен кеме болатын. Сол кезде оның мүлде батпайтынына бәрі сенімді болатын, алайда Атлант мұхитының ортасында кеме су астындағы айсбергке тап болды және тез арада батып кетті. 2000 жолаушының 1517-сі қайтыс болды. Әрине, бұл қайғылы оқиға үлкен наразылық тудырды. Егжей-тегжейлі зерттеулер жүргізілді және оқиғаның себептері анықталды: кеменің жылдамдығы тым жоғары болған, құтқару катерлерінің саны жеткіліксіз болған және олар нашар жабдықталған, бірақ ең бастысы – айсбергтер туралы ақпарат болмаған. Осы оқиғадан кейін Халықаралық айсберг патрульі құрылды және де қатаң ережелер енгізілді. Бұл зерттеу кезінде тағы бір факті анықталды, бұл туралы көп адам біле бермейді.

«Титаник» суға батып бара жатқанда, небәрі отыз км қашықтықта басқа кеме болды, «Калифорния»! Ол туралы әрине кино түсірілген жоқ, бірақ мәселе онда емес. Ол кезде радиобайланыс соншалықты тиімді емес еді және радио операторлары аз болды. Сол кеште «Калифорнияның» жалғыз радио операторы сағат он жарымда рациясын өшіріп тастады және ұйықтауға кетті. Бір сағаттан кейін «Титаниктен» көмекке үмітсіз өтініш келді, бірақ «Калифорния» радиосы өшірулі болды. Негізінде «Титаник» – тің суға кету себебі, басқа кеме жанында бола тұра, одан бір сағаттық қашықтықта, не болып жатқанын білмей, «Калифорния» кемесінің көмекке келмеуі. Мен үшін «Титаниктің» басты трагедиясы: көмек мүмкін болатын, бірақ көмектесе алатын кеме бұл туралы білмеді!

Бұл бәріміз үшін үлкен сабақ. Сіз өмір теңізінде кемемен жүзгенде, басқа біреудің кемесі, қандай да бір айсбергке соқтығысуы мүмкін шығар және көмекке шақырып жатқан шығар. Бірақ ең өкінішті жағдай, адамдар «SOS» немесе «Маған көмек керек» деп айқайламайды, мен қайыр сұрау жайлы айтып отырған жоқпын, мен ақылдың көмегі жайлы айтып отырмын. Мысалы бір адамның тозаққа түсіп кетуінен бәлкім сіз құтқаратын шығарсыз, яғни мен рухани көмек пен бірлік жайлы айтып отырмын. Көп адамға көмек керек, көп адамға кеңес керек, көп адамға қолдау керек, шын мәнінде көп адамға ең бірінші кезекте материалдық емес моральдық көмек керек, себебі біріншісі ол жай салдары ғана. Көп адамға бағыт керек, көп адамға жол көрсету керек, ал бірақ көп адамға ақшадан басқа ешнәрсе керек емес, ал тура жол көрсету ше, ол да көмек емес пе? Бірақ кей адамдар «Мен итак та тура жолдамын, мен бес уақыт намаз оқимын, ораза ұстаймын… мен көмекке мұқтаж емеспін» дейді. Көмек біздің барлығымызға да қажет дүниедегі ең тақуа немесе ең білімді адам болсақ та. Көмек алу, көмек беру, бұл адамзаттың бірігуінің жалғыз жолы.

Көп адам рухани көмекке ашуланумен, алшақтықпен, сарказммен немесе басқаша реакция жасайды. Басқа адамдардың «SOS» – ын тыңдауға уақыт бөліңіз. Бұл ағылшын тілінде «жанымды сақта» дегенді білдіреді. «Мен саған көмектесе алмаймын» деп айтпауға тырысыңыз. Үмітсіз өтініштерді тыңдаңыз: «Өтінемін, мені жақсы көріңіз. Мен қиналып жүрмін және жалғызбын». «Менің уақытым жоқ, жұмыстарым бар» деп айтпаңыз, жұмыс ешқайда қашпайды, ал көмектің сауабы қашып кетуі мүмкін. Алайда бұндай көмекке шақырулар кез келген күні естілуі мүмкін, сондықтан мүмкіндікті жіберіп алмаңыз. «Калифорния» кемесі болмаңыз, ұйықтап қалмаңыз дегенім ғой. Қаншама титаниктар айналаңызда батып бара жатқанын біліңіз және сіз «SOS» – ты естіп, көмекке келе аласыз. Бұндай керемет қасиет сіздің тағдырыңызға жазылуы керек.

Бос қиял жүзеге аспайды

Сіз ойланып көрдіңіз бе, қаншама адамдар санасында бос қиялдар бейнелейді, содан кейін үнемі қорқынышпен өмір сүреді. Олардың санасында керемет қиялдар бейнеленген: «көңілді сәт» қиялы, «жеке бақыт» деп аталатын қиял. Бұл қиял әлемінде олар өз өмірлерін жүргізеді, оларды қиял әлемі ешқашан тойдырмайды. Бақытты өмірдің қиялдары бар, онда адамдар таңғажайып нәрселер жасайды, тамаша жұмыс жасайды, ақылсыз қателіктерден аулақ болады және өздерін шын мәнінде құнды нәрсеге қол жеткіздім деп санайды. Біреулермен танысудың да қиялдары бар, олар өздерін көптеген достармен қоршалған, сүйкімді адам ретінде өзін көреді, қоғамға өзін керекпін деп санайды.

Бұл қиялдарда олар өздерін өздерінше көреді, қалағанша елестетіп, шын мәнінде өздерін еркін сезінеді. Кез келген мақсатқа жетуге мүмкіндігі бар қиял әлемі бұл. Бірақ олар қиял әлемін тастап кеткенде… күнделікті шынайы өмір әлеміне көшеді, содан кейін олар көңілсіз болады және олар нағыз бақытты құру «мүмкін емес» дейді. Ал басқалары, өмір – бұл керемет сый және ол «мүмкіндіктерге толы» дейді. Түсіну және сүю қабілеті берілген өмірде қалайша көңілсіз болуға болады. Бұл адамдарда мәрмәр, гранит және жылтыр емен ағаштары бар, бұдан керемет өмір әлемін жасауға болады, ал кейбір адамдарда тек щепкалар мен балшық бар, одан тек лашық тұрғызуға болады.

Бірақ бұл дұрыс емес. Бізді өмір ешқашан ұсақ-түйекке итермелемейді. Бізді өмір ұсақ-түйектен үнемі керемет перспективаларға ұмтылуға итермелейді, және егер біз көзімізді ашсақ, біз нені көреміз: бақытты өмірді құруға деген шешімнен басқаның бәрі бар екенін көреміз. Біздің қиялдағы бейнелерді шын мәнінде өмірде құруға болатынын, біздің күнделікті өмірімізге айналдыруға болатынын мойындау керек, бірақ бос қиялға әсіресе жағымсыз, теріс, негативті уақыт құртудың қажеті жоқ.

Ең жақсысы әлі алда

Қалай ойлайсыз, біз қаншалықты қартайдық? Мен бүкіл адамзатты айтып отырмын. Сіз қалай ойлайсыз, адамзат өзінің дамуының бастапқы сатысында тұр ма әлде соңына жетті ма? Сіз адамзат өзінің қартаю кезеңіне келді деп ойлайсыз ба? Бәлкім біздің бірінші өмір ақырзаманға дайындалып жатқан шығар?

Менің болжамым (Нострадамус пен Вангадан қай жеріміз кем) … мені көріпкел деп ойлап қалмаңыздар, бірақ шын болып жатса, болашақта тексере жатарсыздар. Қияметке дейін максимум 7 ғасыр, бұл тым көп менің ойымша, 2—3 ғасыр қалды деп ойлаймын. Мен бұл болжамды 2021 ж. жасап отырмын. Яғни максимальды жер ғаламшары, табиғат, адамзат 28 ғ. дейін ғана өмір сүре алады, бұл экстрасенсорлық болжам емес ақылдың болжамы.

Ал қазір адамзат балалық шақтан ересек өмірге, жеке басым, енді ғана өтіп жатқанына сенімдімін. Бүгінгі адамзат, Исламның хронологиясы бойынша он үш-он төрт жастағы бала. Адамзат қазір цифравизация, автоматизация кезеңін аяқтап, роботизация және модификация кезеңіне өтуге дайындық үстінде, әрине бұны адамдар қабылдай алса, оған бейімделе алса.

Ғалымдар адамның Жер бетінде кем дегенде миллион жыл өмір сүріп жатқанын анықтаған екен. Бірақ, менің ойымша, адамдар әлдеқайда ертерек пайда болған. Ол ондаған мың жылдар бойы өркениеттер құрды. Бұл өркениеттердің көпшілігі қазір ұмытылған, олардың қалдықтары мұхиттардың түбінде, шөлдердің құмдарында, тау жоталарының астында немесе үлкен қорғандарда жерленген. Дегенмен, бізден бұрынғы өткен өркениеттердің бәріне қарамастан, адамзат қазір, өзінің өтпелі кезеңін (переходной возраст) ғана бастан кешуде.

Адамзаттың ғылым мен технологияда үлкен жетістіктері әлі алда екеніне сенімдімін. Себебі біз әлі, өзін-өзі басқара алатын, ұшатын машиналарды ойлап тапқан жоқпыз, біздің үйлеріміз жер бетінен әуеге көшкен жоқ. Әрине мен тым алысқа кетіп қалдым, дегенмен адамзаттың ең үлкен күндері әлі алда.

Адамзаттың шын мәнінде барлық ұлы жетістіктері әлі әлемде пайда болған жоқ. Болашақтың музыкасы, бүгінгі немесе өткен ұлы композиторлардың туындыларынан асып түседі. Моцарт, Бах және Бетховеннен асып түседі, себебі олар да бір кездері өздерінен бұрынғылардан асып түскен.

Болашақ әдебиет сондай шедеврлер тудырады, онымен салыстырғанда Шекспирдің, Мильтонның және басқа да ұлы шырақшылардың туындылары балаларға арналған ертегі болып қалады.

Ежелгі Греция мәдениеті бүгінгі күнге дейін теңдесі жоқ, рухани талпыныстың жаңа толқындары бұл мәдениетті тұғырдан құлатады, ол болашақта міндетті түрде орын алады.

Қазіргі инженерияның ең үлкен жетістіктері: көпірлер, бөгеттер, ұшақтар, электроника және атом энергетикасы – болашақ техникамен салыстырғанда балаларға арналған ойыншықтар сияқты болады.

Бірақ ең бастысы: адамның өзінің рухани мәнін түсінуі және оның рухани әлемі фантастикалық пропорцияларға дейін өседі. Бұрынғы діни данышпандар пигмей (бейшара) болып шығады, болашақтың рухани көшбасшыларымен салыстырғанда. Шамиль Мырзаға Алланың сәлемін жолдаймын.

Мүмкін, адамзаттың ең үлкен жетістігі – бұл үлкен қуат көздерін ашу, әлі ешкім қозғамаған, батылдық пен даналық көздерін ашу. Аспанды, планеталарды, галактикаларды бағындыру.

Сондықтан адамзаттың болашағы үшін алаңдамаңыз. Оданша өз болашағыңызға бұрылып қараңыз, себебі ең жақсысы әлі алда.

Реакция немесе ықылас?

Сіз жағдайға негативті реакциямен жауап бересіз бе немесе ықыласпен жауап бересіз бе? Менің нені меңзеп тұрғанымды түсіндіруге рұқсат етіңіз. Мен ойланып, терең ойланып, осы кітапты жазып жатқанмын, смартфон кенеттен шырылдайды. Бірінші реакция келесідей болды: «Ой, мен жанағы келген ойымды есімнен шығарып алдым ғой». «Адамдар мені жұмыс кезінде мазаламау керектігін түсінбей ме?». Мен ашуланбасам, телефонды алып, тым болмаса жауап берер едім. Бұл жағдайда реакция – ашулану. Мен телефон қоңырауына реакция жасадым, бірақ жауап бермедім. Бірақ ашуым тарқағаннан кейін, маған ол қайтадан звандап, маған көмектесе алатын, өте мейірімді және сыпайы адамның қоңырау шалып жатқанын бірден байқадым. Ол менің ең жақын досым екен! Маған сол кезде әңгімеміз қатты ұнады. Әңгіме менің жанымды жылытты, сосын мен жұмысқа үлкен шабытпен оралдым.

Неліктен мен телефон қоңырауына осылай реакция жасадым? Қоңырау шалушы менің ашуланған сәлеміме жылы сөзбен жауап берді және бұл мені ықылас көрсетуге шақырды, негативті реакция тудыруға емес. Сіз айырмашылықты сезінесіз бе, жағымсыз реакция мен ықылас көрсетудің біздің өмірімізге жұқпалы әсерін түсінесіз бе?

Жаңа күнге қадам басып, сіз басқа адамдармен кездесесіз, телефон қоңырауларына немесе есік қоңырауына жауап бересіз. Сіз асығып үйден шығып бара жатқанда есіктің алдында товарын ұсынып сатушы тұрады, егер сіз жұмысқа басыңызбен кіріп кетсеңіз, сіздің кеңсеге біреу кіріп келеді, сіз үй шаруасымен айналысып жатқанда, сізді біреу шай ішуге шақырады. Бір нәрсені есте сақтаңыз: сіздің өміріңізге ешкім мақсатсыз кірмейді! Әр адам сізге бір нәрсені беру үшін келеді! Егер сіз бұл жағдайларда негативті реакциямен шектелсеңіз, сізде сауапты амалдан айырылу қаупі бар. Бұдан сіз жалғыз өзіңіз ғана ұтыласыз. Егер сізге келген әрбір адамның сөзіне сүйіспеншілікпен және жылулықпен жауап берсеңіз, содан кейін олардың сізге ықыласпен жауап беруін күте аласыз және махаббат пен жылулықтан өз үлесіңізді аласыз – бұл сауап, әрбір адамға арналған үлкен мүмкіндік.

Сауапты амалдарға есікті тарс жаппаңыз, сіздің күнделікті өміріңізге келетін. Әр адамның қоңырауына жауап беріңіз, себебі оның жолы сіздің жолыңызбен қиылысады, сізге сауап әкелетінін біліңіз. Махаббатпен жауап беріңіз, бұл ықылас деп аталады, ал сауап сауаппен көбейеді. Бұл күн сіз үшін қуанышты болады, ауыр емес, егер сіз реакция мен ықылас арасындағы айырмашылықты түсінуді үйренсеңіз.

Әділетсіздіктен жоғары көтеріліңіз

Егер сізге әділетсіздік көрсетілсе не істейсіз? Алдап кетсе? Біреу сізге әділетсіз әрекет етті ме? Осыған байланысты сіз адамдармен достықты сақтауға тырысасыз ба? Сіз кешіруге және ұмытуға күш таба аласыз ба? Сіз ащы реніштен арыла аласыз ба? Өзіңізге айтыңыз: «Жарайды, маған достық қарым-қатынас ұнайды, қандай жағдай болмасын, мен әділетсіздік үшін біреуді жек көргім келмейді және өз ренішім, ашуым үшін асқазан жарасына (язваға) шалдыққым келмейді.» «Бірақ егер мен бәрін кешірсем және ұмытып кетсем, онда бұл нені білдіреді? Мен әділетті бола аламын!»

Сіз бұл сезімді сезінесіз бе? Сіздің өміріңізге ұқсайды ма? Сіз әділетсіздік проблемасын қалай шешуді білесіз бе? Бұл проблеманы шешудің жалғыз жолы – ол үшін ренішіңізді ұстап алу және оны жібермеу, бұл әділетсіздіктен қорғай ма? Егер сіз бұл туралы ойлансаңыз, әрине жоқ. Мұндай «кек алу комплексі», әділетсіздік танытқан адамнан гөрі сізге көбірек зиян. Және бұндай комплекс шын мәнінде ештеңе шешпейді.

Егер сіз әділдік туралы біраз ойлансаңыз, онда сіз түсінесіз деп ойлаймын, нағыз әділдік «Махаббат Заңына» негізделген. Біз махаббат заңына қаншалықты бейімделсек, біздің әділ өмір сүруіміз неғұрлым ықтимал болады. Біз жүрегімізді өкпе-реніштен тазарта алатынымызды білсек, біз өзімізге неғұрлым шынайы болып көрінетін боламыз, біз жақсылықпен жақындықты сезінеміз. Біз махаббатқа көбірек көңіл бөле алсақ, көбірек кешіре аламыз, біздің ішкі бостандық пен ерік-жігер сезіміміз неғұрлым күшті болады.

Жек көрушілік, өшпенділік, наразылық пен өкпе-ренішті сақтап қалу, кешіруден бас тарту арқылы, біз ішкі күшіміз бен сыртқы уақытты дұрыс емес жолға бағыттаймыз, біз жұмыс өнімділігіміз бен жан тыныштығымыздан көп нәрсені жоғалтамыз, себеп – бізге жасалған әділетсіздіктің кесірінен. Сіз оны ақшалай түрде өлшеп, айтасыз делік: «Міне әділетсіздік, бұл бір миллион тұрады, бірақ менің жеккөрушілік пен ренішімнің кесірінен менде асқазан жарасы пайда болады, бұл ауруды емдеуге мен он миллион жұмсадым». Қай жағдайда сіз көп ақшаға желіндіңіз және нәтижесімен келісесіз бе?

Қаржылық жағынан тиімсіз, солай емес пе? Егер сіз әділетсіздікке қарсы тұра алсаңыз, онда сіз байқар едіңіз, табысыңыз шығыныныңыздан көп болатынын. Ойланыңыз! Егер сіз шынымен әділетсіздіктен шыға алсаңыз және сіз былай деп айтуға ерік-жігер табсаңыз: «Мен бәрін кешірдім және ұмыттым, бұл жай көпір астындағы су ғой» – сіз әділетсіздік салдарынан жоғалтқан шығыннан гөрі көп пайда аласыз және жаңа өмірлік кітапты өкпе-ренішсіз тек махаббатпен жазыңыз.

Көлеңкеден секіру